Wirusy mutują. To jedna ze zdolności, która daje im szansę na przetrwanie. Ucieczkę spod topora profilaktyki (szczepienia ochronne) i leczenia.

Nasz nowy koronawirus, który storpedował normalność i wprowadził nowy ład funkcjonowania społecznego, taki, którego nie akceptujemy, skorzystał z naturalnych możliwości i zmutował. Mutacje, czyli nagłe, skokowe zmiany materiału genetycznego SARS-CoV-2, doprowadziły do wyodrębnienia trzech, istotnych z epidemiologicznego punktu widzenia, wariantów.

Wariant brytyjski

Poza zwyczajową nazwą, która wskazuje na pierwszy wykryty przypadek (Wielka Brytania, 12 września 2020 roku), ten wariant określa się jako B.1.1.7 lub – alternatywnie – 501Y.V1. W jego materiale genetycznym zaobserwowano 23 mutacje, z czego 8 dotyczy białka kolca (białka S). Jego bytność potwierdzono na obszarze 73 państw (dane najświeższe, tj. z 4 lutego 2021 roku). Jest to również jedyny wariant, którego obecność potwierdzono w Polsce.

Ze zdrowotnego punktu widzenia, najważniejsze dane dotyczące nowych wariantów SARS-CoV-2, to:

  • rozprzestrzenianie się – ocenia się, że B.1.1.7 transmituje się od 40 (50) do nawet 80 proc. lepiej od pierwotnego SARS-CoV-2,
  • śmiertelność – ocenia się, że B.1.1.7 może być nieco bardziej śmiertelny od pierwotnego SARS-CoV-2 (1,3 – 1,4x),
  • immunologiczna odpowiedź na podaną szczepionkę – ocenia się, że odpowiedź B.1.1.7 na szczepionki przeciw COVID-19 jest podobna albo nieznacznie (nieistotnie) zmniejszona.

Producenci dopuszczonych do obrotu szczepionek przeciw COVID-19, bazujących na technologii mRNA (Pfizer-BioNTech oraz Moderna), poinformowali, że ich preparaty pozostają skuteczne wobec B.1.1.7.

Producent również dopuszczonej do obrotu, wektorowej szczepionki przeciw COVID-19 – Oxford-AstraZeneca – informuje, że skuteczność ich preparatu wobec B.1.1.7 nie zmienia się.

Producent jedynej proteinowej szczepionki przeciw COVID-19 – Novavax – podaje, że skuteczność jego produktu jest niewiele niższa niż wobec pierwotnego SARS-CoV-2 i wynosi 85,6 proc. (standardowa skuteczność to 89,3 proc.).

Wariant południowoafrykański

Poza zwyczajową nazwą, która wskazuje na pierwszy wykryty przypadek (Republika Południowej Afryki, 8 października 2020 roku), ten wariant określa się jako B.1.351 lub – alternatywnie – 501Y.V2. W jego materiale genetycznym zaobserwowano 21 mutacji, z czego 9 dotyczy białka kolca (białka S). Jego bytność potwierdzono na obszarze 32 państw (dane najświeższe, tj. z 4 lutego 2021 roku).

Ze zdrowotnego punktu widzenia, najważniejsze dane dotyczące nowych wariantów SARS-CoV-2, to:

  • rozprzestrzenianie się – obecnie dysponujemy zbyt małą liczbą danych, aby ocenić, w jaki sposób transmituje się B.1.351 (lepiej, gorzej czy tak samo, jak pierwotny SARS-CoV-2),
  • śmiertelność – obecnie dysponujemy zbyt małą liczbą danych, aby ocenić, jaką śmiertelnością cechuje się B.1.351 (wyższa, niższa czy taka sama, jak pierwotny SARS-CoV-2).
  • immunologiczna odpowiedź na podaną szczepionkę – ocenia się, że odpowiedź B.1.351 na szczepionki przeciw COVID-19 jest istotnie niższa niż odpowiedź na pierwotny SARS-CoV-2.

Pfizer-Biontech informuje, że ilość przeciwciał po szczepieniu osoby zakażonej wariantem B.1.351, była niższa (nie podaje danych liczbowych) niż w przypadku pierwotnego SARS-CoV-2.

Moderna informuje, że ilość przeciwciał po szczepieniu osoby zakażonej wariantem B.1.351, była 6-krotnie niższa niż w przypadku pierwotnego SARS-CoV-2.

Johnson & Johnson (firma produkująca wektorową i – obecnie jedyną – jednodawkową szczepionkę przeciw COVID-19) podaje, że skuteczność ich preparatu zmniejsza się z 66 proc. (pierwotny SARS-CoV-2) do 57 proc. (wariant B.1.351).

Novavax (firma produkująca proteinową szczepionkę przeciw COVID-19) informuje, że skuteczność ich preparatu zmniejsza się z 89 proc. (pierwotny SARS-CoV-2) do 49,4 proc. (wariant B.1.351).

Wariant brazylijski

Poza zwyczajową nazwą, która wskazuje na pierwszy wykryty przypadek (Brazylia, 4 grudnia 2020 roku), ten wariant określa się jako P.1 lub – alternatywnie – 501Y.V3. W jego materiale genetycznym zaobserwowano 17 mutacji, z czego 10 dotyczy białka kolca (białka S). Jego bytność potwierdzono na obszarze 11 państw (dane najświeższe, tj. z 4 lutego 2021 roku).

Ze zdrowotnego punktu widzenia, najważniejsze dane dotyczące nowych wariantów SARS-CoV-2, to:

  • rozprzestrzenianie się – obecnie dysponujemy zbyt małą liczbą danych, aby ocenić, w jaki sposób transmituje się P.1 (lepiej, gorzej czy tak samo, jak pierwotna forma SARS-CoV-2),
  • śmiertelność – obecnie dysponujemy zbyt małą liczbą danych, aby ocenić, jaką śmiertelnością cechuje się P.1 (wyższa, niższa czy taka sama, jak pierwotny SARS-CoV-2).
  • immunologiczna odpowiedź na podaną szczepionkę – ocenia się, że odpowiedź P.1 na dopuszczone obecnie do obrotu szczepionki przeciw COVID-19 może być istotnie niższa niż odpowiedź na pierwotny SARS-CoV-2.

Ponadto, uważa się, że wszystkie warianty mogą być odpowiedzialne za reinfekcje, czyli ponowne zachorowania u ozdrowieńców, oraz cięższy przebieg COVID-19 niż w przypadku zakażenia pierwotnym SARS-CoV-2.

Te dane, z czasem, będą ulegać zmianie, wszak o nowych wariantach będziemy wiedzieć coraz więcej. Wirus się zbroi, ale my – ludzie – również.

Artykuł pierwotnie pojawił się na facebookowym profilu Lekarz Bartosz Fiałek i opublikowany został w niezmienionej formie i za zgodą autora.