Trzech laureatów z fizyki i trzech z medycyny. Nagrody Nobla 2019 przyznane.
Nagroda Nobla z dziedziny fizyki za 2019 rok została przyznana Kanadyjczykowi, Jamesowi Peeblesowi i dwóm Szwajcarom, Michaelowi Mayorowi i Didier Quelozowi. Odkrycia Peeblesa, dotyczące kosmologii fizycznej, pozwoliły podłożyć podwaliny pod transformację kosmologii w ciągu ostatniego półwiecza. Szwajcarzy natomiast odkryli pierwszą planetę spoza Układu Słonecznego, która krąży wokół gwiazdy podobnej do Słońca. W swojej pracy używali metody prędkości promieniowej. Oba odkrycia, zdaniem Komitetu Noblowskiego, zmieniły nasze wyobrażenia o kosmosie.
Odkrycie egzoplanety Mayor i Queloz ogłosili już w 1995 roku. Zaobserwowali ją z obserwatorium Haute-Provence w południowej Francji, korzystając z przyrządów wykonanych na zamówienie. Planeta ta to 51 Pegasi b. Porównywana jest ona ze znanym nam już Jowiszem. Okrąża swoją gwiazdę, nazwaną Helvetios, w ciągu 102 godzin. Praca Jamesa Peeblesa od połowie lat 60. ubiegłego wieku tworzyła ramy współczesnych poglądów dotyczących wszechświata. Peebles od tego czasu analizuje promieniowanie elektromagnetyczne rozprzestrzeniające się w kosmosie od czasów tzw. Wielkiego Wybuchu.
Planeta pozasłoneczna, egzoplaneta (gr. εξω – exo: poza, na zewnątrz) – planeta znajdująca się w układzie planetarnym, krążąca wokół gwiazdy (lub gwiazd) innej niż Słońce.
Nobel z medycyny przyznano z kolei Williamowi G. Kaelinowi Jr, sir Peterowi J. Ratcliffe’owi i Greggowi L. Semenza. Odkrycia tych naukowców mogą być przełomem w leczeniu anemii, nowotworów oraz innych chorób. Zidentyfikowali oni molekularne mechanizmy regulujące w komórkach aktywność genów w odpowiedzi na zmieniające się stężenie tlenu w otoczeniu. Trzej laureaci podzielą się po równo nagrodą w wysokości 9 mln koron szwedzkich (ok. 830 tys. euro). Fizycy, czyli James Peebles otrzyma 910 tysięcy dolarów nagrody, czyli połowę przewidzianej kwoty. Drugą połową podzielą się Mayor i Queloz.
Zobacz więcej